کلیسای سن ژان ( سلجوق ) :
کلیسای سن ژان بـه دستور امپراتور ژوسیتنیوس درون قرن ششم بعد از مـیلاد بر روی تپه آیـا سولوک بنا شده هست . سویل سوینچ قبل از عمل بینی محل دفن سن ژان درون وسط کلیسا ، سویل سوینچ قبل از عمل بینی زیر گنبد آن و پائین تر از سطح زمـین قرار دارد . سویل سوینچ قبل از عمل بینی بخش شرقی این مقبره بـه جایگاه راهبان کلیسا اختصاص یـافته هست . بخش یـاد شده بصورت نیمدایره از کلیسا جدا شده هست . درون سر ستونـهای مرمت شده ای کـه در بخش شمالی محوطه مقبره قرار دارند شرح حال مختصری از زندگی امپراتور ژوستینیوس و همسرش تئودورا بـه چشم مـی خورد.
کلیسای برگاما ( برگاما ) :
این کلیسا تنـها کلیسا از هفت کلیسای نامبرده شده درون انجیل هست که محل احداث آن مشخص مـی باشد. این کلیسا کـه از طرف مردم برگاما صحن سرخ نیز نامـیده شده بـه اسم " سراپی ین " ( serapine ) بـه معنی نـه درون زمـین و نـه درون آسمان نیز شناخته مـیشود . کلیسای برگاما درون بین سالهای 500-313 بعد از مـیلاد نقش مـهمـی ایفا نموده هست .
قونیـه
حرم و مرقد مولانا جلال الدین - مولوی :
هسته اولیـه این مرقد درون سال 1230 و بنا بر وصیت سلطان العلما بهاء الدین ولدین پدر مولانا جلال الدین با دفن جنازه وی درون این مکان و ساختن آرامگاهی ساده بر روی آن تشکیل شد . بعد از وفات مولانا نیز بـه درخواست پروانـه معین الدین و همسرش گرجی خاتون آرامگاهی درون همـین مکان به منظور وی ساخته شد. بعدها این آرامگاه با اضافه شدن ضمائم معماری دیگر جهت انجام امور دینی و اجتماعی ، تبدیل بـه حرم بزرگی بـه حالت امروزی درون آمده هست . حرم یـاد شده کـه امور معماری آن بعد از فوت مولانا یعنی از سال 1273 آغاز شده بود ، بعد از تشکیل نظام جمـهوری درون ترکیـه بـه موزه تبدیل گشته هست . درون این موزه ، نوشته های با ارزش مربوط بـه مولانا و یـا دیگر مولوی ها و یـا اینکه بـه طریق مختلف بـه این آستانـه رسیده اند. درون کنار اینـها نمونـه های هنر خطاطی و تذهیب ، آثاری از فلز و شیشـه و چوب و آلات موسیقی مورد استفاده درون سماع و همچنین انواع قالی و گلیم بـه نمایش گذاشته شده هست . بخش جذاب این آرامگاه کنبد بلندی هست بنام گنبد سبز کـه در روی قبر مولانا و پسرش سلطان ولدین ساخته شده هست که بـه این گنبد خدرا هم گفته مـیشود . گنبدی کـه معمار بدرالدین درون سال 1396 درون دوران سلجوقی درون این مکان ساخته آن را با کاشی های سبز مزین نموده هست . داخل آرامگاه با گچبریـها ، قلمکاری و نقش و نگار تزئین یـافته هست . ضریح مولوی از نمونـه های بارز کنده کاری های چوبی هست . اما این گنبد بلند درون حال حاضر روی مقبره پدرش سلطان العلماء بهاء الدین ولدین قرار دارد. درون قسمت شمالی آرامگاه سماع خانـه ( محل انجام دراویش مولوی ) و نمازخانـه ها جای دارند کـه در قرن 16 مـیلادی بـه دستور سلطان سلیمان قانونی ساخته شده اند . حوض شب عروس نیز درون روبروی مطبخ حرم قرار دارد . همـه ساله درون سالروز وفات مولوی سماع از طرف مریدان وی درون اطراف این حوض انجام مـیگیرد . از آنجائیکه مولوی مرگ را رسیدن بـه معشوق تفسیر مـی کرده هست ، مراسمـی یـادبودی کـه در همـین روزهای سالگرد انجام مـی گیرد بعنوان روزهای عروسی تعبیر مـی گردد. مولش از هر چیز یک دوست واقعی یک صلح دوست و یک راهنمای بزرگی هست .
مسجد علاء الدین :
محل احداث این مسجد تپه علاء الدین قونیـه هست . این مسجد بـه قرن دوازدهم و مربوط بـه دوران سلجوقی کـه در طول زمان نقشـه آن نیز تغییر یـافته از جهت معماری فاقد ساختار ارگانیک هست . درون منبر بسیـار زیبای این مسجد کـه در تاریخ 1155 مـیلادی از چوب درخت آبنوس ساخته شده کتیبه هایی متعلق بـه سلطان مسعود و قلیچ ارسلان دوم بـه چشم مـی خورد . همچنین نام استادی بنام منگوم برتی بر روی آن نوشته شده است. درون معماری این مسجد کـه چنان منبر بسیـار قدیمـی و پر ارزش را درون خود جای داده وجود دو نوع سبک مربوط بـه دوران مختلف جلب توجه مـی نماید.
مسجد عزیزیـه :
اولین بار درون سال 1676 مسجدی درون این مکان بـه دستور مصطفی پاشا ساخته مـیشود لیکن این مسجد درون سال 1867 دچار حریق شده و از بین مـی رود . بعد از آن درون سال 1872 سلطان عبدالعزیز و مادرش پرتونیـال خاتون دستور ساخت مجدد این ساختمان را درون همـین مکان مـیدهند کـه امروز نیز پابرجاست .
مسجد اینجه مناره لی ( مناره باریک ) و مدرسه دینی آن :
این مسجد کـه در قسمت غرب تپه علاء الدین قرار گرفته بـه سال 1260 مـیلادی بـه دستور وزیر سلجوقی صاحب آتا ساخته شده هست . علیرغم درب سنگی با عظمت آن ، معماری مسجد بسیـار ساده و بدون تزئینات هست . کنده کاری روی سنگ کـه نشانگر قدرت هنر سلجوقیـان مـی باشد و از پیدایش سبک گوتیک فرانسوی بـه این طرف اصیل ترین نوع هنر بـه شمار مـی رود.
مسجد ایپلیکچی و مدرسه آن :
این مسجد درون ضلع شرقی تپه علاء الدین واقع شده هست . چنانکه تاریخ وقف مدرسه نشان مـی دهد این مسجد احتمالا" درون دوران قلیچ ارسلان دوم بـه دستور وزیر شمس الدین آلتون باء ساخته شده هست . ( اواخر قرن دوازده مـیلادی ) . این مسجد و مدرسه آن سپس درون سال 1332 مـیلادی از طرف حاج ابوبکر گسترش داده شده هست . محراب مزین بـه انواع فیروزه و کاشی کاری و همچنین طرحهای هندسی بکار رفته درون آمن نماینگر قدمت این نوع تزئین رایج درون آناتولی قدیم مـی باشد. این بنا از جهت قدمت و نیز اینکه زمانی مولانا جلال الدین رومـی درون این مکان تدریس مـیکرده هست با اهمـیت است .
مجموعه صاحب آتا :
تحقیقات انجام شده درون دوران اخیر نشاندهنده این هست که مسجد صاحب آتا درون اصل مسجدی چوبی بنا شده بر روی پایـه ها بوده هست که آنـها نیز از جنس چوب بوده اند و طول این مسجد که تا جائیکه امروز دو مناره آن قرار دارند ادامـه داشته هست . از نوشته های داخل مسجد پیدا هست که ساخت این مسجد بـه دستور وزیر سلجوقی صاحب آتا آغاز شده و معمار آن نیز کولوک بن عبدالله نامـی بوده هست . لذا این مسجد نمونـه قدیمـی ترین نوع مسجد چوبی شناخته شده دوران سلجوقی هست . با اضافه شدن یک آرامگاه و خانگاه بـه این بنا درون سال 1283 مـیلادی بصورت یک مجموعه درون آمده است. از این بنا امروز تنـها محراب کاشیکاری شده با شکوه آن باقی مانده هست .
مجموعه لالا مصطفی پاشا :
این مجموعه از سه بخش شامل مسجد ، عمارت ، بازار تشکیل شده هست . مسجد بخشی از این مجموعه وسیعی را تشکیل مـی دهد . این مجموعه کـه در سال 1576 بـه دستور لالا مصطفی پاشا ساخته شده هست در بعضی از منابع جزو آثار معمار سینان بشمار رفته هست .
مسجد اشرف اوغلو :
این مسجد درون شمال شـهرستان بی شـهیر و در محله ایچری شـهیر واقع شده هست . این بنای ساخته شده درون بین سالهای 1299-1296 مـیلادی درون واقع بزرگترین واصیل ترین مسجد چوبی ساخته شده درون آناتولی است. بنای یـادشده با کنده کاریـهای روی سنگ و چوب ، قلمکاریـها و کاشی کاریـهای بسیـار زیبای خود ضمن ایجاد یک مجموعه هماهنگ ، نقطه اوج هنر سلجوقی را بـه نمایش گذاشته هست . ارتفاع محراب پوشیده شده از انواع فیروزه و کاشیـهای رنگارنگ 6 متر و عرض آن 5/5 متر مـی باشد. اشرف اوغلو کـه یکی از خوانین محلی وقت بوده با تزئینات چشمگیر و مسحور کننده ای کـه در دیوارها و محراب و منبر این مسجد انجام داده درون واقع ذوق و سلیقه ظریف خود را نمایـان ساخته است.
آرامگاه ملا نصرالدین :
در شرق شـهر آک شـهیر قرار دارد و به یـادبود ملا نصرالدین ساخته شده هست . این بنا بـه تدریج کـه مرمت یـافته خصوصیـات مربوط بـه خود را از دست داده هست . و شکل امروزی آن درون سال 1905 از طرف فرماندار آک شـهیر بنام شک بازسازی شده هست . از بنای قدیمـی این مکان فقط قسمت وسط آن باقیمانده هست . بر روی بقعه این مکان کـه از سنگ مرمر ساخته شده سال فوت استاد طنز 683 هجری (1284) بـه صورت مع386 نوشته شده هست .
صومعه سیـاتا ( Sille ) :
بنای با اهمـیتی هست متعلق بـه دوران اولیـه پیدایش مسیحیت کـه در 8 کیلومتری شمال غربی قونیـه واقع شده هست . درون این دوران بسیـاری از صومعه ها از جمله صومعه (آق ماناستیر _سن خورتیـان St.choritan ) از طرف کشیشان درون دل کوهها ساخته مـیشد. درون واقع اولین صومعه های مسیحیـان بـه این صورت ساخته شده اند .
صومعه آق ماناستیر ( Haghlos Kharitan ) :
این صومعه درون مسیر قونیـه - سیلله واقع شده است. صومعه مذکور کـه اتاقهایش بین ساختاری کوهستانی و پر از تخته سنگ احاطه شده درون تاریخ 274 بعد از مـیلاد بـه یـادبود قدیسی بنام سن خورتیـان ساخته شده هست .
کلیسای هاگیـا النی ( Haghiya Eleni ) :
این کلیسای واقع درون منطقه سیلله قونیـه کـه در تاریخ 327 بعد از مـیلاد درون زمان امپراتوری کنستانتین ساخته شده از اولین کلیساهای ساخته شده درون آناتولی هست . این کلیسا مزین بـه تصاویری از حضرت عیسی ، حضرت مریم و حواریون مـی باشد. چنانکه از نوشته سر درون داخلی کلیسا بر مـی آید این کلیسا بنام مـیکائیل آرهون کولان نامگذاری شده هست . بنا درون طول زمان مرمت شده و در حال حاضر بلا استفاده هست .
منطقه لیسترا
( خاتون سرای - مرام ) :
محلی هست واقع درون جنوب غربی قونیـه و در یک کیلومتری شـهرستان خاتون سرای کـه به نام ذول کارا نیز شناخته مـیشود . لیسترا درون دوران آگوست امپراتور روم ( قرن ششم قبل از مـیلاد) از اقمار وابسته بـه منطقه ینکااولین محسوب مـیشده هست . بعدها درون دوره گسترش مسیحیت بـه مرکز مـهم اسقف های مسیحی تبدیل شده هست . مبلغ دینی بـه اسم سن پا اول کـه از منطقه تارسوس بـه منطقه یـالواچ مـهاجرت مـی کند ، بعد از مدتی بهمراهی بارناباس بـه لیستر آمده درون انجا بـه تبلیغ دین مسیحیت مـی پردازد . ارتموس کـه یکی از دوازده حواری حضرت مسیح بوده درون لیسترا بعنوان اسقف برگزیده مـیشود. امروزه نیز نشانـه های اسکان قدیمـی درون منطقه لیسترا اورن قابل رویت است .
مانیسا
مسجد جامع و مجموعه آن :
این مجموعه متشکل از یک مسجد و یک مدرسه متصل بـه آن و یک مقبره و یک واقع درون شمال شرقی این بنا ، درون بخش جلویی دیوار قلعه بصورت مشرف برشـهر ساخته شده هست . این مسجد کـه در تاریخ 1376 مـیلادی بـه دستور اسحق چلبی ساخته شده دارای مـهمترین و جالبترین معماری مربوط بـه دوران ملک الطوایفی درون آناتولی مـی باشد. بـه تعبیری دیگر این مجموعه شاهکارهای کنده کاری روی چوب مربوط بـه دوران ملک الطوایفی ترکها را بـه نمایش مـی گذارد .
مسجد مرادیـه و مجموعه آن :
مجموعه مرادیـه کـه نماینگر با شکوهترین نمونـه معماری قرن 16 عثمانی مـی باشد شامل یک مسجد ، مدرسه ، عمارت ، چند دکان و یک کتابخانـه کـه در قرن نوزدهم بـه آن اضافه شده مـیگردد. مسجد این مجموعه درون بین سالهای 1588-1583 درون دوران شاهزادگی سلطان مراد سوم ساخته شده هست . طرح این مسجد و مجموعه آن احتمالا" از جانب معمار سینان انجام گرفته لیکن امور مربوط بـه ساخت آنـها از طرف معمار محمود آقا و پس از مرگ او از سوی محمد آقای معمار پی گیری شده هست . نمای بیرونی مسجد بسیـار زیبا ست و در گوشـه های شمالی مسجد دو مناره با جایگاه موذن بـه چشم مـی خورد.
مسجد سلطان و مجموعه آن :
این مجموعه متشکل از مسجد ، مدرسه ، مکتب خانـه ، عمارت و مانند آن درون سال 1522 از طرف معمار عجم علی ساخته شده هست . از آنجائیکه هر ساله درون ماه آوریل بـه مناسبت فرا رسیدن نوروز معجونی از نوعی گیـاه بـه نام مسیر از بالای مناره این مسجد بین مردم تقسیم مـیشود این مسجد بـه نام مسجد مسیر نیز شناخته مـیشود .
مسجد عیوض پاشا :
این مسجد درون سال 1484 بـه دستور عیوض پاشا ساخته شده هست .
مجموعه خاتونیـه :
این مجموعه درون سال 1490 بـه دستور حسنی شاه خاتون مادر سلطان بایزید دوم و شاهزاده شاهنشاه ساخته شده هست . صحن این مجموعه را مسجد ، مدرسه ، عمارت و مکتب خانـه احاطه کرده هست .
کلیسای تآتریـا ( Thyatira ) :
امروزه چنانکه از آثار آجری باقیمانده درون داخل شـهر آک حصار بر مـی آید درون زمانـهای بسیـار قدیم کلیسایی درون آنجا وجود داشته هست نام این کلیسا کـه تصور مـی رود یکی از 7 کلیسای نامبرده شده درون انجیل باشد ، بـه صورتهای همـیشـه قربانی و سخت گیرنده نیز معنی شده است .
کلیسای فیلادلفیـا :
تصور مـی رود خرابه دیواره هائیکه امروز درون محل حمایت اطفال شـهر آلاشـهیر درون پشت یک خانـه باقی مانده اند متعلق بـه کلیسای فیلادلفیـا باشد کـه جزو هفت کلیسای نام شده درون کتاب انجیل هست . نام این کلیسا بعنوان " عشق برادرانـه " و " درب باز" معنا شده است .
کلیسای ساردیس ( سارد) :
در منطقه سارد درون کنار معبد آرتمـیس کلیسایی ساخته شده از آجر و سنگهای کوچک وجود دارد . معنای نام این کلیسا نیز کـه جزو هفت کلیسای قید شده درون انجیل است، " نامـیرا" و " همراه من بیـا " مـی باشد. کنیسه ساردیس (سارد ) : سویل سوینچ قبل از عمل بینی کنیسه ساردیس کـه در نتیجه حفاریـهای باستان شناسان درون سال 1962 درون مرکز پادشاهی لیدیـایی ها یعنی شـهر سارد کشف شده ساختمانی بـه طول 160 متر و به عرض 18 متر و به گنجایش هزار نفر مـی باشد. این کنیسه کـه پس از مرمت درون حال حاضر بصورت فعال هست بنا بـه گفته مورخین متعلق بـه قرون چهار الی دو پیش از مـیلاد مـی باشد ، یک بار بر اثر زلزله خراب شده اما درون اولین قرن بعد از مـیلاد دوباره بازسازی شده هست . این کنیسه همچنین دلیل آشکار مبنی بر سیـهودیـان درون منطقه اژه هست . درون این مـیان چنانکه از علامات حک شده بر روی دیوار دکانـهای دو طرف مسیر مرمرین این کنیسه بر مـی آید این دکانـها متعلق بـه یـهودیـان ثروتمند آن زمان بوده است.
موغلا مسجد کورشونلو :
مسجد یـاد شده کـه در تاریخ 1493 بـه دستور عسسیت شجاع الدین ساخته شده دارای طرح مرکزی با گنبدی بزرگ هست . دو گنبد کوچک کـه در دو طرف آن قرار داشته بعدها بـه هنگام مرمت بـه دستور حاج ابراهیم آقازاده حمدی بیگ برداشته شده اند ، همچنین هنگام همـین مرمت سربهای بـه کار رفته درون ساختمان نیز تعویض شده هست . بعلاوه نقش و نگارهای داخل آن نیز با رنگهایی کـه از رودوس آورده شده کار شده اند . سپس درون سال 1900 شریف افندی نیز محل نماز جماعت را گسترش داده است.
آشاغی کلیسا ( فتحیـه - Panayia Pirgiotissa ) :
این کلیسا واقع درون منطقه کایـاکوی هست . این کلیسا کـه بخش اعظم آن هنوز پابرجاست که تا اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده قرار مـی گرفته هست . لنگه چوبی و اورژینال درب شمالی این کلیسا درون حال حاضر درون موزه فتحیـه بـه نمایش گذاشته شده هست . بیشتر نقاشیـهای دیواری مربوط بـه حضرت عیسی و حواریون وی هنوز سالم باقی مانده اند.
یوکاری کلیسا ( Taxirthis ) :
این کلیسا نیز واقع درون منطقه کایـاکوی مـی باشد . تاریخ ساخت آن دقیقا" مشخص نیست فقط تخمـین زده مـیشود کـه پیش از آشاغی کلیسا ساخته شده است .
مجموعه کلیساهای گمـی لر آداسی ( فتحیـه ) :
در مـیان خیل مخروبه های متعلق بـه قرن پنجم مـیلادی درون منطقه گمـی لر آداسی کایـاکوی چهار کلیسای بزرگ و بسیـاری بناهای عادی جلب توجه مـی نمایند. درون این مـیان تونلی کـه حدودا" 80 متر طول دارد و در کلیسای واقع درون بلندترین نقطه جزیره گمـی لر آداسی را بـه کلیسای قرار گرفته درون سمت شرق متصل مـی سازد ترکیب ساختاری جالبی را تشکیل داده هست . بـه گفته گروه باستانشناسی ژاپنی کـه در منطقه مزبور بـه تحقیق پرداخته اند چنین ترکیب ساختاری کلیساها احتمالا" به منظور انجام مراسم دینی خاصی ایجاد شده است .
شانلی اورفا مسجد جامع :
یکی از قدیمـی ترین مسجدهای واقع درون مرکز شـهر اورفا هست . درحالیکه درون ابتدا یک کنیـه بوده . ازجانب اسقنی رابولا ( فوت درون بین سالهای 436-435 بعد از مـیلاد ) تبدیل بـه کلیسایی بنام سن استفان مـی شود . بنای یـادشده کـه بجهت سنگ مرمرهای قرمز رنگ بکار رفته درون ستونـهای آن بـه کلیسای سرخ نیز مشـهور بود . بعدها یعنی بین سالهای 1175-1170 از طرف نورالدین زنگی بـه مسجد کنونی تبدیل شده هست . این بنا کـه در گروه مساجد بنا شده بر روی پایـه های بسیـار درون آناتولی بشمار مـی رود , دارای طرحی بشکل مکعب مستطیل هست . محل برگزاری نماز جماعت , کـه با چهارده رواق نوک تیز با پایـه های دارای خطوط اوریب احاطه شده و رو بـه صحن مسجد قرار دارند درون واقع طرحی را بنمایش مـی گذارند کـه در آناتولی به منظور اولین بار درون همـین مسجد جامع شانلی اورفا مورد استفاده قرار گرفته هست . برج هشت ضلعی این بنا کـه در گذشته زنگهای کلیسا درون آن قرار داشته , بعد تبدیل بـه مناره مسجد شده است .
مسجد و غار محل ولادت حضرت ابراهیم (ع) :
حضرت ابراهیم (ع) درون غار واقع درون ضلع جنوبی صحن مسجد ولادت خلیل (ع) چشم بجهان گشوده هست . چنانکه روایت مـی کنند : نمرود سلطان وقت یک شب خوابی مـی بیند و فردای آن شب وقتی تعبیر آنرا از منجمـین مـی پرسد , باو جواب مـی دهند کـه : مسال کودکی بدنیـا خواهد آمد کـه او بـه سلطنت شما پایـان خواهد داد . نمرود نیز جهت جلوگیری از این حادثه دستور مـی دهد , تمامـی کودکانی کـه در آن سال بدنیـا مـی آیند , فورا" نابود شوند . اما همسر آذر کـه مسئول بتهای کاخ نمرود بوده , پنـهانی بـه غار یـاد شده رفته , درون آنجا حضرت ابراهیم (ع) را بدنیـا مـی آورد . حضرت ابراهیم (ع) که تا هفت سالگی درون همـین غار زندگی مـی کرده هست . درون این مـیان اعتقادی مبنی بر شفا بخش بودن آب موجود درون این غار هنوز هم رایج هست .
دریـاچه بالیکلی
( دریـاچه های خلیل الرحمان و عین زلیخا ) :
این مکان درون مرکز شـهر واقع هست و بـه جهت ماهیـهای درون آن , همچنین درختان بسیـار قدیمـی جنار و بید اطراف آن حالتی چون آکواریومـی طبیعی دارد . دریـاچه ها , بنامـهای عین ( چشم ) زلیخا و خلیل الرحمان دو که تا هستند . حضرت ابراهیم (ع) بـه سبب شکستن بتهای مورد پرستش نمرود و مردم او و نیز دعوت مردم بـه پرستش خدای یگانـه , از بالای قلعه شانلی اورفا بـه درون آتش پرتاب مـی شود . اما بنا بـه امر پروردگار عالم , آتش افروخته شده , بـه آب و هیزم آن نیز تبدیل بـه ماهیـان مـی شوند بـه محل فرود آمدن حضرت ابراهیم (ع) دریـاچه خلیل الرحمان گویند . درون این مـیان زلیخا خوانده نمرود شاه کـه عاشق حضرت ابراهیم (ع) گشته از نمرود خواهان بخشش حضرت ابراهیم (ع) مـی شود . اما وقتی شاهد بـه آتش انداخته شدن حضرت ابراهیم (ع) مـی شود , وی نیز طاقت نیـاورده , خود را بـه درون همان آتش مـی اندازد .محل سقوط ایشان نیز دریـاچه عین زلیخا نامـیده مـی شود .
حضرت ایوب نبی و درگاه ایشان :
روایت مـی شود کـه حضرت ایوب پیـامبر (ع) درون سال 2100 پیش از مـیلاد درون سوریـه , درون روستایی بنام دسنیـه واقع درون منطقه ای بنام دیـاربالا جایی درون فاصله بین دمشق وراملا بدنیـا آمده هست . حضرت ایوب ( ع) بعد از آنکه دچار بیماری جزام مـی شود و به همراه همسرش رحیمـه درون غاری بـه چله نشینی پرداخته , از عبادت خداوند یکتا هیچ باز نمـی ماند و علیرغم درد و رنج فراوانی کـه مـی کشد , نسبت بـه خداوند عاصی نمـی گردد . و سرانجام حضرت ایوب (ع) از این آزمایش الهی پیروز و سربلند بیرون مـی آید . بیماری اش از طریق شتشو و در آبی شفا بخش کـه خداوند بر وی معلوم مـی گرداند کاملا" رفع مـی شود . سپس خداوند , براو و همسرش فرزند و ثروت و همچنین عمری طولانی عطا مـی فرماید . غارواقع درون مرکز شانلی اورفا کـه روزگاری مکان چله نشینی حضرت ایوب نبی بوده , بعنوان درون گاه حضرت ایوب (ع) زیـارت مـی شود مسجد عمریـه قدیم : از آنجا کـه تاریخ ثبت شده بر روی لوح این مسجد مربوط بـه سال مرمت آن مـی شود , تاریخ ساخت این مسجد مشخص نیست . مردم , با درون نظر گرفتن نام مسجد , معتقدند کـه این بنا بـه دستور خلیفه دوم حضرت عمر ساخته شده هست . بر روی لوحه کـه در دیوار ضلع شرقی مصلا تعبیـه شده , ثبت هست که این مسج درون سال 1301 از جانب محمد آغا نامـی مورد مرمت قرار گرفته هست . بنا بر این تاریخ , مسجد عمریـه یکی از قدیمـیترین مساجد بنا شده درون شـهر اورفا است
مسجد خلیل الرحمان
( مسجد دوشـه مـه – مسجد مقام ) :
این بنا کـه در ضلع جنوب غربی دریـاچه خلیل الرحمان واقع شده , درون حقیقت مجموعه ای متشکل از مدرسه , گورستان و آستانـه ای کـه بعد از افتادن حضرت ابراهیم (ع) درون آتش درون محل سقوط وی ایجاد شده مـی باشد این بنا , درون قرن سیزدهم درون دوران حکمرانی ایوبیـان بر روی کلیسای حضرت مریم (س) کـه در سال 504 مـیلادی ( درون دوران حکومت بیزانس ) با پشتیبانی مالی اوربیسیوس جهت استفاده مونوفیستها ساخته شده , برپا گردیده هست . چنانکه درون لوح واقع درون سمت غربی مناره سنگی این مسجد کـه در ضلع جنوب شرقی صحن مسجد قرار دارد , ثبت شده , این مسجد درون سال 1211 بـه امر ملک اشرف مظفر الدین موسی از حکمرانان ایوبی ساخته شده هست .
مسجد رضوانیـه
( مسجد زولومـیه ) :
این بنای واقع درون ضلع شمالی دریـاچه خلیل الرحمان درون محلی کـه قبلا" درون دوران بیزانس کلیسای سن توماس درون آنجا احداث شده , بـه دستور رضوان احمد پاشا والی راقا" ( از ولایت عثمانی ) ساخته شده هست . آرامگاههای حضرت ایوب , حضرت الیـاس و رحیمـه خاتون
( روستای ایوب نبی – ویرانشـهر ) :
روایت مـی شود کـه محل دفن حضرت ایوب نبی درون روستای ایوب نبی واقع درون 12 کیلومتری شـهرستان و ایرانشـهر , مـی باشد . حضرت ایوب (ع) بعد از هفت سال چله نشینی و عبادت با رهنمایی خداوند , درون آبی شفا بخش خود را شتشو داده , از تمامـی زخمـهای جزام رهایی مـی یـابد . بعد از آن بهمراه همسر وفادارش رحیمـه خاتون درون روستای ایوب نبی بزندگی ادامـه مـی دهند . مقبره هر دو ایشان , درون همـین روستا هست . از سوی دیگر , مرقد حضرت الیـاس ( الیـاسا ) نیز کـه به نیت دیدن حضرت ایوب (ع) بـه مدت سه ماه راه پیموده و با اینکه خیلی نزدیک شده ولی موفق بـه دیدار وی نشده درون همـین روستا هست .
همچنین حکایتی بدین شرح روایت مـی شودکه: سلطان مراد چهارم ( از سلاطین عثمانی ) درون راه لشکرکشی بـه بغداد , هنگامـی کـه به روستای ایوب نبی مـی رسد , فرمان یک شب استراحت مـی دهد . وی آن شب درون خواب مـی بیند کهی بـه او ندا مـی دهد کـه : جایی کـه اطراق کردید , آستانـه حضرت ایوب پیـامبر هست . فردا صبح کـه برخاستی , دز محلی کـه اسبت شیـهه کشید و سه بار پایش را بر زمـین کوبید , مسجدی و مرقدی بنا کن ونیز بنا بر روایتی دیگر کـه خصوصا" دربین مردم بومـی منطقه متداول هست : تخته سنگ مقدسی کـه حضرت ایوب (ع) بدان تکیـه مـی کرده , درون همـین روستا هست . آنـهاییکه بـه زیـارت مرقد حضرت ایوب (ع) مـی آیند , ابتدا بـه زیـارت مرقد حضرت الیـاس (ع) مـی روند زیرا معتقدند کـه حضرت ایوب (ع) خود فرموده هست : آنانی کـه به زیـارت من مـی آیند . اول حتما به زیـارت حضرت الیـاس (ع) بروند . آنان سپس بـه نوبت بـه زیـارت حضرت ایوب (ع) , بعد همسر وی رحیمـه خاتون و پس از آن بـه زیـارت سنگ مقدس مـی روند .
شـهر شعیب (حران ) :
منطقه ای هست در 45 کیلومتری شـهر حرران , آثار باقی مانده درون آنجا , مربوط بـه دوران روم باستان مـی شود . درون این محل , بر روی صدها گور ایجاد شده درون تخته سنگها , بناهایی بعنوان آرامگاه ساخته شده هست که باقیمانده دیواره های برخی از این آرامگاهها که تا به امروز مانده اند . غاری واقع درون مـیان خرابه های شـهر شعیب , بعنوان آستانـه حضرت شعیب نبی شناخته مـی شود . مسجد جامع ( حرران ) : این بنای واقع درون دامنـه شمال شرقی بلندی حرران , درون بین سالهای 750-744 بـه دستور مروان دوم از حکمرانان اموی ساخته شده هست . گمان مـی رود این مسجد , با مدرسه مشـهورش , همچنین و در مانگاهش بصورت مجموعه ای بوده هست . این بنا کـه به جهت قدیمـی ترین و بزرگترین مسجد درون آناتولی بودن مشـهور هست , بخاطر دارا بودن آثار معماری باقیمانده از مرمتهای دوران سلجوقی , زیباترین نمونـه های تزیین سنگی را نیز بنمایش گذاشته هست .
کلیسای درون یعقوب ( تخت نمرود ) :
این بنای واقع درون بلندی داملاجیک درون غرب قلعه اورفا , بعنوان یکی از کلیساهای احداث شده بعد از ظهور دین مسیحی شناخته مـی شود . گمان مـی رود کـه این کلیسا از جانب آسوریـان کـه در سال 38 مـیلادی مسیحیت را پذیرفتند ساخته شده هست . همانگونـه کـه گروهی اینجا را تخت نمرود نامـیده اند , گروهی دیگر نیز این مکان را گور نمرود نام داده اند . اینجا همچنین بعنوان کوه آپگار نیز شناخته مـی شود . آسوریـان هم این بنا را صومعه ارواح نامـیده اند .
دیرمسیح ( کلیسای عیسی ) :
دیر این کلیسای واقع درون محله تلفندر , یکی از اولین کلیساهای تاریخ مسیحیت هست که درون سال 38 بعد از مـیلاد از جانب آسوریـان ساخته شده هست . بنا بر نوشته اولیـا چلبی , حضرت عیسی (ع) بـه اورفا آمده و این کلیسا را زیـارت کرده و به همـین جهت هم این کلیسا , دیر مسیح نامـیده شده هست .
حرران ( حرران ) :
عبرانی ها کـه به جهت دین و زبانشان یکی از قدیمـیترین مردم محسوب مـی شوند , درون عین حال بعنوان قومـی شناخته مـی شوند کـه برای اولین بار بـه یکتا پرستی پرداخته اند قوم یـهودی نژاد سامـی کـه در کتابهای مقدس از آنان نامبرده شده , بنا بر روایت تورات بـه حضرت ابراهیم پیـامبر(ع) کـه آنزمان رهبر عبرانیـهای یـهوایی بوده گفته شده هست : قبیله ات را بردار و سرزمـین پدری ات ( شـهراور- اورفای کنونی ) را رها کن بـه سرزمـینی کـه نشانت مـی دهم برو . قوم تو درون آنجا ملت بزرگی خواهد شد .
همچنین درون کتاب تورات نقل مـی شود : آبرام هنگامـی کـه به حرران رفت , 75 سال سن داشت . درون این مـیان بنا بر ادعای گروههای علمـی , خانـه حضرت ابراهیم (ع) درون مـیان خرابه های واقع درون دامنـه شمالی تپه ای کـه در وسط شـهر قرار دارد , مـی باشد . وان مسجد خسروپاشا : این بنای واقع درون شـهر وان قدیم , بدستور خسروپاشا بیلربیگی وان و از وزرای سلطان سلیمان قانونی ساخته شده هست . تاریخ ساخت این مسجد چنانکه درون لوح بر سر درون مسجد آمده , 1567 مـی باشد .
مسجد قایـاچلبی :
ساخت این مسجد درون سال 1592 درون شـهر وان قدیم بدستور چلبی زاده قوچ بیگ از اشراف وان آغاز شده و بعد بـه دستور جم دده اوغلی محمد بیگ ازهمان خانواده باتمام رسیده هست .
کلیسای چارپاناک ( جزیره چارپاناک ) :
برای رسیدن بـه جزیره چارپاناک واقع درون شمالشرقی دریـاچه وان و در حوالی خلیج کوچک چیت اورن حتما از اسکله مرکزی وان بوسیله قایق موتوری مسیری یک ساعت و چهل دقیقه ای را طی نمود . کلیسای چارپاناک کـه در سالهای آغازین قرن دوازده مـیلادی ساخته شده , مزین بـه در تاج شکل , دیواره های هندسی و یک سری نقوش صلیب مـی باشد . این مکان بعنوان جایی , شکوه و زیبایی اولیـه خود را همچنان حفظ کرده هست .
گنبد ( برج )
جلمـه خاتون ( گواش ) :
این آرامگاه بنا شده درون گورستان سلجوقی واقع درون ورودی شـهرستان گواش , درون سال 1358 درون دوران حکمرانی قره قویونلوها بنام جلمـه خاتون عزالدین شیر ساخته شده هست . گنبد این آرامگاه آثار معماری دوره سلجوقی را درون خود دارد . درگورستان واقع درون اینجا کـه تخمـینا" از سالهای ابتدایی قرن 12 الی پایـان قرن 16 مورد استفاده قرار مـی گرفته , سنگ قبرهایی با شکلهای مختلف هندسی وجود دارند . رویـهمرفته آرامگاه جلمـه خاتون و گورستان سلجوقیـان نوعی موزه فضای باز محسوب مـی شوند .
کلیسا ی آق دامار ( جزیره آق دامار – گواش ) :
برای رسیدن بـه این کلیسای واقع درون 55 کیلومتری شـهروان , از اسکله بین راه وان - تاتوان حتما بوسیله قایق موتوری مسیری 20 دقیقه ای را طی کرد . این کلیسا بین سالهای 921-915 م . بـه دستور گاگیگ اول از خاندان و اسپاراکان ساخته شده هست . این بنا بصورت یونجه چهار برگه طراحی شده و بافت سنگی زرد گونـه آن نـهایت استادی معمارش را بنمایش مـی گذارد . درون دیواره های درونی کلیسا نقاشیـهای آبرنگ روی گچ و در دیوارهای بیرونی نیز نقوش برجسته توجه را جلب مـی نمایند . درون نقوش یـاد شده , نماهایی مربوط بـه قصه های چون آدم و حوا , حضرت یونس پیـامبر , پسرش اسماعیل , حضرت داوود و قلیـات کار شده هست . همچنین درون دیوارهای فوقانی و بیرونی کلیسا بصورت دور که تا دور نقوش برجسته دیگری چون خوشـه های انگور , دیواره های نازک و آویزان و حیوانات مختلف بچشم مـی خورند .
گنبد ( برج ) علی یـار ( ارجیش ) :
این بنای واقع درون ضلع جنوبی ورودی شـهر ارجیش , بنا بر مدارک بدست آمده بدستور علی یـار بیگ از شاهان قره قویونلو ساخته شده هست .
طرابزون
مسجد عمارت بزرگ ( خاتونیـه مسجد عایشـه – گلبهار خاتون ) :
این مسجد کـه در سال 1514 درون درون یک مجموعه بنا درون نزدیکی پل زاگنوس و بنام عایشـه – گلبهار خاتون مادر یـاووز سلطان سلیم پادشاه عثمانی ساخته شده , درون شـهر طرابزون درون مـیان آثار مربوط بـه ترکها دارای جایگاه خاصی هست . این بنا درون گروه مساجد زاویـه دار قرار مـی گیرد . این نوع طراحی به منظور اولین بار درون معماری دوران اولیـه عثمانیـان دیده شده هست . لیکن بخش صحن کـه در مساجد زاویـه دار بـه چشم مـی خورد , درون مسجد یـاد شده وجود ندارد . درون اینجا تزیین دیوارهای بنا اهمـیت دارد مناره ضلع غربی مسجد , همانند مناره های کلاسیک دوران عثمانی ساخته شده هست .
مسجد فاتح
( مسجد اورتا حصار / کلیسای پاناقیـا کریسو سفالوس Chrysocephalos Ranaghia )
این بنا کـه بعنوان مشـهورترین کلیسای طرابزون شناخته شده درون محله اورتا حصار این شـهر واقع هست . تصور بر این هست که این کلیسا , بـه دستور هانمـیبالیـانوس برادر زاده کنستانتین ( 364-325 م . ) بر روی یک معبد قدیمـی متعلق بـه رومـیان ساخته شده هست . کلیسا کـه بعنوان کلیسای جامع کومنن ها شناخته مـی شده , با وقف شدن بنام حضرت مریم (س) بعنوان سرطلایی نامگذاری شده هست . علت این نامگذاری هم از آنجا ناشی مـی شود کـه هاله بالای سر تصویر حضرت مریم کـه در قابی بقطر یک متر و در زیر گنبد نیمکره ای بنا قرار گرفته , با طلا ایجاد شده هست . کلیسا , بعد از تصرف طرابزون بدست ترکها درون سال 1461 تبدیل بـه مسجد شده هست . بعضی از محققین این کلیسا را شبیـه مسجد ایـاصوفیـه درون استانبول مـی دانند .
مسجد بازار :
این بنای واقع درون محله کمرآتی چارشی ( بازار زیر گذر ) بزرگترین مسجد طرابزون هست که درون سال 1839 بدستور عثمان پاشای خزانـه دار زاده از حکام طربزون ساخته شده هست . سنگکاری این بنا چشمگیر مـی باشد .
مسجد اسکندرپاشا :
در پشت ساختمان شـهرداری طرابزون درون مـیدان تقسیم واقع است. بنا بر مستندات , درون قرن شانزدهم مـیلادی بدستور اسکندر پاشا والی طرابزون ساخته شده هست . این بنا نیز کـه در زمانـهای مختلف اضافاتی بر آن انجام گرفته سنگکاری بسیـار استادانـه ای را بنمایش مـی گذارد .
کلیسای ایـاصوفیـه ( Haghia ) : درون دو کیلومتری غرب طرابزون درون درون یک مجموعه صومعه قرار گرفته هست , این کـه این بنا درون بین سالهای 1263-1238 درون دوران سلطنت مانوئل اول از سلاطین حکومت کومننوس درون طرابزون ساخته شده , مورد پذیرش هست در این مـیان بنایی کـه در بخش شمالی قرار گرفته و دارای سه گنبد و چهار ستون مـی باشد , از بنای کلیسا قدیمـیتر هست . ایـاصوفیـه طرابزون , از مـهمترین بناهای مربوط بـه دوران پایـانی بیزانس ها مـی باشد . این کلیسا کـه در سال 1670 درون زمان سلطنت مراد سوم پادشاه عثمانی بدستور بیلربیگی علی بیگ تبدیل بـه مسجد شده , درون بین سالهای 1962-1958 نیز با همکاری دانشگاه ادینبورگ ( انگلستان ) و مدیریت کل اوقاف ترکیـه مورد برخی تعمـیرات قرار مـی گیرد و سرانجام درون سال 1964 تبدیل بـه موزه شده بـه معرض بازدید گذاشته مـی شود . سنگ چینی این بنا نیز بسیـار استادانـه هست .همچنین از لحاظ تزیین با سنگ و نقاشی روی گچ بسیـار غنی است. بعلاوه تصاویری چون اخراج آدم و حوا از بهشت , حضرت مریم (س) بر روی تخت , عروج حضرت عیسی (ع) بـه آسمان , ولادت , معجزات , آخرین شام , بازدید از جهنم و غسل , تعمـید وی , همچنین نمادهای مورد استفاده قرار گرفته از طرف نویسندگان کتاب انجیل کـه در دیوارهای کلیسا کار شده اند , بسیـار چشم نوازند . بـه غیر از اینـها نقوشی مانند عقاب سربلند , موجودات خیـالی , تزیینات هندسی – گیـاهی و پرندگان مختلف بصورت فیگور بـه چشم مـی خورند . درون این مـیان بویژه دندانـه ها و سرستونـهای مقرنسی کـه در ضلع غربی قرار دارند و نیز لوحهای هندسی موضوع دار کـه در ضلع شمالی واقعند , نمونـه های تزیین با سنگ مربوط بـه دوران سلجوقی را بنمایش مـی گذارند .
کلیسای سن آننا ( کلیسا آیراسیل کوچک ) :
این بنا کـه از قدیمـیترین کلیساهای شـهر طرابزون هست , درون مسیر خیـابان ماراش واقع شده و در حقیقت کلیسایی سه قسمتی از نوع بازیلیک هست برسردرورودی کلیسا لوحی سنگی مبنی بر اینکه این بنا درون سالهای 885-887 درون زمان سلطنت باسیل اول مورد تعمـیرات قرار گرفته بـه چشم مـی خورد .
کلیسای سانتاماریـا :
این کلیسا درون بین سالهای 1874-1869 بدستور سلطان عبدالمجید , جهت استفاده خارجیـانی کـه به طرابزون مـی آیند ساخته شده و در حال حاضر نیز بـه خدماتش ادامـه مـید هد . این بنا , با تزیینات غنی و نقوش مربوط بـه سن آندرو , سن پتر و سن یوجنیوس درون دیوارهای ستمـهای شمال و غرب بـه چشم مـی خورد . صومعه وازه لون ( ماچکا ) : درون 14 کیلومتری ماچکا درون مـیان جنگل درختان کاج واقع هست . هرچند کـه تاریخ قطعی ساخت این صومعه مشخص نیست , ولی بنا بر تخمـین برخی از محققین این بنا احتمالا" درون بین سالهای 317-270 مـیلادی ساخته شده هست . صومعه سپس درون سال 565 بدستور امپراطور آگوستینیوس مورد تعمـیراتی قرار گرفته کـه البته از آن تاریخ که تا کنون چندین بارمرمت و تعمـیر بخود دیده هست . صومعه وازه لون , بعد از قرن سیزدهم درون بوجود آمدن ساختار دینی , فرهنگی و اقتصادی ماچکا تأثیر گذار بوده هست مـی گویند صومعه سوملا نیز از درآمد صومعه وازه لون کـه ثروتمندترین صومعه منطقه بشمار مـی آید , ساخته شده هست . تصاویر نقاشی شده بر روی دیوارهای خارجی ضلع شمالی این کلیسای سه قسمتی کـه شامل موضوعاتی چون بهشت و جهنم و آخرین حکم مـی شوند , تازگی و زیبایی خود را هنوز هم حفظ کرده اند این کلیسای وقف شده بنام حضرت یحیی (ع) درون سال 1923 بحالت متروکه درآمده است.
صومعه سوملا Sumela ( صومعه حضرت مریم – ماچکا ) :
این صومعه درون یک غار , واقع درون دل کوهی کنار جویبار و دره حضرت مریم (س) درون 17 کیلومتری جنوب ماچکا ساخته شده هست . ارتفاع غار از کف دره 250 متر هست که به منظور رسیدن بـه آن حتما راه پر پیچ و خمـی را طی کرد . اما انسان وقتی بـه آن بالا مـی رسد با چنان منظره بدیعی روبرو مـی شود کـه قاعدتا" بخود مـی گوید : بـه زحمتش مـی ارزد . درون خصوص احداث اولیـه این صومعه روایت های مختلفی نقل مـی شود .
یکی از رایج ترین آنـها بدین شرح هست که :
این صومعه درون ابتدا از جانب کشیش آتنی بارناباس و برادرزاده اش سوفرینوس پایـه گذاری شده است. صومعه سوملا از همان ابتدای ساخت که تا کنون همواره همراه با تابلویی از حضرت مریم (س) کـه گفته مـی شود بوسیله سن لوک L uke نقاشی شده و معجزاتی از آن سر زده یـادآوری مـی شود . بنا بر روایت مربوطه : کشیش بارناباش و برادرزاده اش , تابلوی مربوط بـه حضرت مریم و کودکی حضرت عیسی (ع) کـه از طرف سن لوک بـه تصویر کشیده شده را با خود بـه طرابزون مـی آورند . درون این شـهر , بعد از آنکه گروهی از کارگران داوطلب را جهت ساختن صومعه فراهم مـی کنند , بـه منطقه دگیرمن دره درشـهرستان ماچکای امروزه مـی رسند . این کشیشان بعد از آنکه درون بلندترین نقطه کوههای کورا غاری را مـی یـابند کـه از سقف آن آب مـی چکید , تصمـیم مـی گیرند صومعه مورد نظرشان را درون آنجا بصورت دو اتاقه بسازند ( درسال385 مـیلادی ) . این صومعه دو اتاقه کـه از جانب کشیش بارناباس و برادرزاده اش سوفرنیوس تأسیس شده , بعد از درگذشت ایندو ( حدود سال 412 مـیلادی ) هم ازجانب مسیحیـان کاتولیک و هم ارتدومورد پذیرش است. بعد از آنکه استانبول ( قسطنطنیـه ) از امپراطوری روم غربی جدا مـی شود . آگوسیتین امپراطور بیزانس ( 568-527 ) دستور مـی دهد هم موقعیت طرابزون تحکیم شود و هم صومعه گسترش داده شود . درون ضمن کتابخانـه ای غنی بـه این مکان هدیـه مـی کند . سلطان محمد فاتح نیز بعد از فتح طرابوزان درون 26 اکتبر 1461 ,همچنانکه درون استانبول مراعات کرده , درون طرابزون نیز بسیـاری از کلیساهای شـهر , از جمله کلیسای ایـاصوفیـه و صومعه سوملا را از گزندها حفظ مـی کند وحتی بـه مسیحیـان این شـهر زمـین و طلا مـی بخشد .
در زمان یـاووز سلطان سلیم نیز , روزی سلطان بهنگام شکار دچار ناخوشی مـی شود . لذا وی را بـه صومعه حضرت مریم (س) مـی رسانند . سلطان درون آنجا از طرف راهبان صومعه معالجه مـی شود . وی بعد از آنکه بـه استانبول بر مـی گردد و برتخت مـی نشیند با قدرشناسی کامل و بخاطر سپردن لطف راهبان صومعه , بـه ایشان هم طلا , هم خاک و هم چهار شمعدان بـه ارتفاع یک مترو نیم از جنس طلا مـی بخشد . بعد از او , سلطان احمد سوم درون سال 1710 دستور تعمـیر دیوارهای داخلی صومعه و بازسازی نقاشیـهای آنجا را مـی دهد , بعد سلطان محمود اول نیز درون سال 1740 م . دستور مـی دهد نقاشیـهای آبرنگ دیگر قسمتهای صومعه نیز بازسازی شوند و خود هزینـه مصارف آنرا بعهده مـی گیرد . درون قرن نوزدهم تعداد راهبان صومعه بـه صد نفر مـیرسد . اراضی متعلق بـه ایشان هم بـه سبب بخششـهای سلطان عبدالحمـید باز هم گسترش یـافته , تاجایی کـه این صومعه صاحب 15 روستای اطراف خود شده هست . اهمـیت صومعه حضرت مریم (س) بعنوان قدیمـیترین معبد مسیحیـان منطقه دریـای سیـاه , بیشتر از این ناشی مـی شود کـه اولا" بنای بسیـار جالبی هست در دل طبیعی سحرآمـیز و ثانیـا" درون دورانـهای مختلف دیوارها و سقف این صومعه بـه شکلهای زیبا تزیین شده اند . صومعه از دو بخش تشکیل شده هست . درون بخش اول عبادتگاه و یک چشمـه کـه از جانب رومـیان مقدس شمرده مـی شده و قطرات آبی کـه بطور سه تایی ازسقف بـه آن نقطه مـی چکند و 4-3 کلیسای کوچک قرار دارند . قسمت عبادتگاه از درون و بیرون بوسیله نقاشیـهای آبرنگ کـه موضوعاتشان از کتاب انجیل گرفته شده , تزیین گردیده اند . بخش دوم صومعه نیز متشکل از چهار طبقه هست که بعد از وارد شدن از درون ورودی و پایین آمدن از پلکان شامل اتاقهای خواب , سالنـها , کتابخانـه ها , انبارها و اتاقهای ارزاق و دستشویی ها مـی شود . بنا بر اسناد , تعدا د اتاقها 72 هست . این قسمت صومعه با 96 پله بـه بیرون وصل مـی شود . هر ساله درون تاریخ 14 آگوست دراین صومعه مراسم دینی برگزار مـی شود . امور تعمـیری صومعه هنوز هم ادامـه دارد .
سیواس
مسجد جامع :
در محله ای بهمـین نام درون شـهر سیواس واقع هست . بنا بر نوشته های روی لوح این مسجد کـه اکنون درون موزه سیواس نگهداری مـی شود , این مکان درون بین سالهای 1197-1196 بدستور قزل ارسلان پسر ابراهیم سلجوقی ساخته شده هست . اینجا اولین نمونـه مـهم از مسجد جامع هایی هست که درون دوران ملوک الطوایفی درون آناطولی بنا گردیده . ساختمان آن سنگی هست و طراحی ساده ای دارد .
مدرسه نیلگون ( گوک مدرسه ) :
در جنوب شرقی قلعه سیواس واقع هست . این مدرسه درون سال 1271 بدستور صاحب عطا فخر الدین علی وزیر اعظم حکمرانان محلی سلجوقیـان آناطولی و صاحب عنوان پدر خیرات بـه منظور تدریس علم ستاره شناسی ساخته شده هست . بـه سبب سنگهای آبی رنگی کـه در تزئین گنبدهای دو مناره آجری برپا شده بر درون تاج گونـه بنا بکار رفته , نام این مدرسه را مدرسه نیلگون و یـا بـه ترکی گوک مدرسه گویند .و نیز بجهت لوازم مرمرینی کـه در تزئین درون تاج گونـه ورودی بکار رفته کـه خود شاهکار هنر پلاستیک محسوب مـی شود , سایـه روشنی کـه ایجاد مـی شود چشمگیر هست , درون این مـیان چشمـه آب , پنجره , برجها و مناره ها کـه از روبرو پیدایند , جذابیت درون تاج گونـه بنا را افزایش مـی دهند .
مسجد قلعه ( قلعه جامعی ) :
این مسجد واقع درون شـهر سیواس درون سال 1580 بدستور محمود پاشا والی سیواس و از وزرای سلطان مراد سوم ساخته شده هست . این بنا بـه سبب شیوه طراحی سبک معماری , تزئینات بکار رفته و مناره بلند و ظریفش , زیباترین مسجد باقیمانده از دوره عثمانیـان درون سیواس بـه شمار مـی آید . مدرسه دو مناره ای : از این مدرسه واقع درون شـهر سیواس کـه بصورت مکعب مستطیل طراحی شده درون حال حاضر فقط نما و منارههای آن باقی مانده هست . بنا درون سال 1271 بـه دستور صاحب شمس الدین محمد جووینی وزیر ایلخانیـان ساخته شده و در مـیان مدارس دینی ساخته شده درون آناطولی شـهره بوده هست .
مسجد جامع و دارالشفا دیوریگی ( Divrigi ) :
این مکان واقع درون جنوب قلعه دیوریگی بصورت چسبیده بهم ساخته شده هست . بنا درون سال 1228 بدستور احمد شاه فرزند سلیمان شاه از حکمرانان خاندان منگوچ اوغلی ها ساخته شده و در حاضر درون چارچوب اصول محافظت از مـیراث فرهنگی جهان , تحت محافظت مـیباشد . بهترین نمونـه معماری با چوب و سنگ درون همـین مسجد بچشم مـی خورد . این بنا بـه جهت ساختار و تزئیناتش دارای ویژگیـهایی جدا از هنر معماری سلجوقیـان آناطولی مـی باشد .
مسجد قلعه ( دیوریگی ) :
این بنای واقع درون شـهرستان دیوریگی درون سال 1180 بـه دستور امـیراسحاق پسر سلیمان شاه ساخته شده هست . علیرغم غنای بیرونی , داخل آن ساده و بدون تزئین هست .
سیرت آرامگاه ویسل کارانی ( بایکان ) :
این آرامگاه واقع درون چهل کیلومتری سیرت , درون آبادی زیـارت تابع بایکان و در مسیر جاده دیـاربکر – بیتلیس , درون سال 1901 از طریق کمکهای مالی مردم منطقه ساخته شده و با گنبدی نیمکره ای پوشانده شده , لیکن درون سال 1967 تخریب گردیده هست و بجای آن آرامگاه جدیدی بنا شده . هر ساله درون روزهای 17-16 ماه مـه درون این محل مراسمـی تحت عنوان بزرگداشت ویسل کارانی برگزار مـی گردد . این آرامگاه همچنین درون ماههای فصل بهار و بویژه درون ماه مـه باهجوم زائران از چهار گوشـه کشور ( ترکیـه ) مواجه مـی شود .
آرامگاه ابراهیم حقی ( آیدینلار ) :
ابراهیم حقی عالم دینی و ستاره شناس درون قرن هجوم , جهت بزرگداشت استاد محبوب خود اسماعیل فقیرالله دستور ساخت این آرامگاه را درون شـهر آیدینلار داده هست . اما بنا درون طول زمان بعلت نوسازی و اضافاتی کـه برروی آن شده , آزادی اولیـه اش را از دست داده هست . ویژگی اصلی این آرامگاه بنا شده بر روی یک تپه زمانی این بوده هست که هر سال درون تاریخ 21 ماه مـه درون لحظاتی خاص , نور خورشید از منشوری قرار گرفته دربرج گذشته , از پنجره ای با ابعاد 40×40 سانتیمتر نیز رد شده , قسمت بالای مرقد اسماعیل فقیرالله را نورانی مـیساخت . فقط بعد از تعمـیراتی کـه در سال 1963 درون این بنا انجام مـی گیرد , ویژگی یـاد شده آن از بین مـیرود و علیرغم تمامـی تلاشـها دیگر تکرار نشده هست .
ارضروم
مدرسه دو مناره ای :
این مسجد کـه در سال 1253 بدستور خداوند خاتون علاءالدین کیقباد پادشاه سلجوقی ساخته شده , بزرگترین نمونـه مدارس دینی دو طبقه , دو مناره ای با حیـاط روباز مـی باشد . درون تاج گونـه بنا , باکنده کاریـهایی کـه روی آن شده از زیباترین نمونـه های هنر سبک سلجوقی محسوب مـی شود .
مدرسه یـا قونیـه :
اثری هست با ارزش هنری بسیـار بالا , باقیمانده از دوران ایلخانیـان بنا بر نوشته روی لوح مدرسه کـه بر سر درون تاج گونـه آن نصب شده و بحروف عربی مـی باشد : این بنا درون سال 1310 با کمک و پشتیبانی غازان خان و بالوغان خاتون خراسانی از جانب استاد جمال الدین یـاقوت ساخته شده هست این مدرسه دینی با آن یکجفت مناره اش , از نمونـه های نادری هست که توانسته ارزش تاریخی خود را که تا به امروز همچنان حفظ کند .
مسجد جامع ( مسجد آتابیگ ) :
تصور بر این هست که این بنا درون سال 1179 بـه دستور سلطوق اوغالح ساخته شده , درون طول زمان بارها مورد تعمـیر و مرمت قرار گرفته و گاهی نیز جهت اموری غیر عبادی مورد استفاده قرار گرفته است.
سه گنبدان :
این گنبدان باقیمانده از دوران سلطوق اوغلوها دارای دو ویژگی مـهم هستند . اول اینکه جزو اولین آثاری مـی باشند کـه در آناطولی ساخته شده اند . و دوم اینکه هر کدام از این برجها ( گنبدها ) دارای معماری کاملا" جدا از هم مـی باشند . از مـیان اینـها گمان مـی رود انکه بر پایـه هشت ضلعی بنا گردیده , متعلق بـه سلطوق بنیـانگذار سلسله سلطوغیـان باشد . دو گنبد دیگر هم کـه کاملا" از سنگ ساخته شده اند , معلوم نیست کـه آرامگاه چهانی هستند .
آغری مسجد سرای اسحاق پاشا ( دوغو بایزید ) :
این کاخ کـه به دستور اسحاق پاشا فرزند حسن پاشا کـه در سال 1789 بـه وزارت رسید , درون دوغو با یزید بر روی تپه ای بنا شده , با 360 اتاق و سالنی کـه دارد , مطابق سبک کاخهای دولت عثمانی ساخته شده هست . گفته مـی شود کـه ساخت این کاخ کـه در زمـینی بـه مساحت 760 متر مربع بنا گردیده نود ونـه سال طول کشیده هست . درون معماری بناهای این کاخ کـه در اطراف دو حیـاط منحنی شکل ساخته شده اند ( و شامل بخشـهایی چون مسجد , اتاقهای حرمسرا , آشپزخانـه , , اتاق ملاقات , سالنـهای مراسم و جشن و آرامگاه مـی شوند ) تأثیرات مشترک هنر و تمدن ایرانی سلجوقی و عثمانی درون سنگکاری استادانـه , کنده کاری و نقش سازی و تزئین دیوارها بوضوع دیده مـی شود . مسجد اسحاق پاشا درون صحن دوم کاخ , درون فاصله بین حرمسرا و اتاقهای زیـارت جای گرفته هست . بلندی دیوارهای آن دو برابر کاخ هست . مسجد با گنبد و مناره اش درون موقعیتی حاکم بر کاخ هست . درهای بزرگ مقر نسی , انحنا دار نوک تیز آن بیش از عثمانیـان , یـاد آور هنر معماری سلجوقیـان مـی باشد . تزئین با گیـاهان پلاستیکی بصورت ناتورالیتی روی سنگ , هنری بیگانـه به منظور ترکها هست و درون واقع تأثیرات هنر قفقازیـان را بنمایش مـی گذارد . معماری مربع شکل این بنا کـه کلا" بـه سبک هنر ترکی ساخته شده , بـه تنـهایی یک بنای یـاد بود محسوب مـی شود . آرامگاه هشت ضلعی کـه سمت لوح مسجد و کنار دیوارهای آن بنا گردیده , متناسب یـا معماری آرامگاههای سلجوقیـان دو طبقه مـی باشد . کناره های پنجره ها و بعضی از سطوح مسجد و آرامگاه کـه کلا" ( منجمله گنبد آن ) از سنگ ساخته شده اند , با نقوش گل و گیـاه و درخت بـه سبک روکوکو تزئین شده اند .
کوه آغری :
این کوه کـه مرتفع ترین کوه ترکیـه هست ( 5165 متر ) , از دیر زمان باین طرف همواره مورد توجه محققین , کوهنوردان و ماجراجویـان بوده هست . و در عین حال درون بسیـاری از قصه ها و افسانـه ها و ترانـه های محلی بدان پرداخته شده هست . بنا بر روایت نقل شده درون کتابهای انجیل و تورات : درون زمان حضرت نوح پیـامبر بدیـها روی زمـین را فراگرفته لذا خداوند جهت تأدیب انسانـها بـه حضرت نوح (ع) مـی فرماید کشتی بزرگی بسازد و بر آن بهمراه خود او , همسرش , پسرانش , همسران پسرانش و نیز جفتی از تمامـی جاندارهای روی زمـین سوار شوند حضرت نوح , فرمان خداوندی را بجای مـی آورد و تمامـی ایشان سوار کشتی نوح مـی شوند . سپس طوفان عظیمـی رخ مـی دهد کـه در نتیجه آن تمامـی جانداران روی زمـین , بجز آنـهایی کـه سوار کشتی حضرت نوح شدند , هلاک مـی گردند .بعد با فروکش نمودن آبها , کشتی بر قله کوه آغری مـی نشیند , و مسافرین کشتی نیز از آن پیـاده شده درون سطح زمـین پراکنده مـی شوند . بدین ترتیب , این کوه کـه از جهت دینی دارای جایگاه خاصی هست , بـه سبب نمای پرشکوه خود کـه گویی بـه یک باره از زمـین که تا آسمان سر کشیده , همچنین قله اش کـه در تابستان نیز پر از برف هست , پوشش گیـاهی سطح کوه و حیواناتی کـه در آنجا زندگی مـی کنند نیز مکان سحر آمـیز و تأثیرگذاری هست .
قارص
مسجد منوچهر ( خرابه های آنی ) :
واقع درون شـهر باستانی آنی هست . این مسجد درون سال 1072 بدستور ابوشحاع منوچهر از خاندان شدد اتیـان ساخته شده و به سبب اینکه اولین مسجد بنا گردیده از طرف سلجوقیـان درون آناطولی مـی باشد جلب توجه مـی نماید . این بنا با سنگهای رنگارنگ کاشی نمای خود کـه بر سقف آن کار شده و نیز تزئینات هندسی با طرحهای غنی از زیباترین آثار سلجوقیـان آناطولی محسوب مـی شود .
مسجد ابومعمرال ( بزمناره – خرابه های آنی ) :
این بنا درون مرکز شـهر باستانی آنی واقع هست . بدستور آخرین سلطان خاندان شدات بنام شاهنشاه ساخته شده . بعدها مورد تخریب قرار گرفته و در حال حاضر مناره آن بصورت فرو افتاده باقی هست .
کلیسای کچل ( کلیسای قدیس پیرکیچ Pirkitch - - خرابه های آنی ) :
در بین سالهای 1036-1034 بدستور فرزند ابوگرم ریزنتس داکلاوینی و نوه گره گور درون خرابه های آنی ساخته شده , درون سال 1173 با تلاش کشیش تریدوت مرمت شده , درسال 1291 یک برج زنگ بـه بنا افزوده شده و درسال 1342 نیز گنبد آن مورد مرمت قرار گرفته هست . درون حال حاضر این بنا , بـه جهت برخورد رعد آسمانی بصورت نیمـه خرابه هست .
کلیسای شیرلی ( کلیسای قدیس جرج – خرابه های آنی ) :
در سال 1215 بنا بـه در خواست اقلیتهای مذهبی تحت حمایت سلاطین شداتی و بدستور تیگران درون خرابه های آنی ساخته شده هست . درون حال حاضر بخش اعظم این بنا کـه به سبب تزئینات انجام شده درون زیر گنبد آن مورد توجه قرار گرفته , تخریب شده هست .
کلیسای ابوگامرنت گره گور ( خرابه های آنی ) :
در سال 998 م . بـه دستور گاگیک دوم سلطان آنی ساخته شده و بنام گره گور نامگذاری شده هست .
کلیسای گوورجینلی ( کبوتردار ) ( کلیسای دوشیزگان – خرابه های آنی ) :
تصورت مـی رود کـه این بنا درون قرن دوازدهم و یـا سیزدهم درون خرابه های آنی درون خارج از حصارهای بزرگ , درون کنار رود آرپاچای روی تخته سنگهای مستحکم ساخته شده هست .
کلیسای کمسراکانلی ( خرابه های آتی ) :
درسال 922 م. درون خرابه های آنی ساخته شده از این کلیسا درون حال حاضر تنـها یک دیوار آن باقیمانده کـه طرحهای انسانـهای اولیـه روی آن رسم شده هست .
کلیسای جامع حضرت مریم (س) ( مسجد فتحیـه – خرابه های آنی ) :
ساخت این بنا درون سال 1010 درون زمان حکومت سمباد دوم درون مرکز شـهر آنی آغاز شده و در زمان حکومت گاگیک اول پایـان یـافته هست . بعد از فتح آنی از طرف آلپ ارسلان درون سال 1064 این مکان مدتی بعنوان مسجد مورد استفاد قرار گرفته , درون سال 1319 بعلت وقوع زلزله دچار خرابی شده و لذا از طرف معمار تریدوت مرمت گردیده هست . درون حال حاضر این کلیسا , جزو بناهایی هست که درون خرابه های آنی بـه بهترین صورت از آسیبها مصون مانده هست .
کلیسای آراک التوس ( خرابه های آنی ) :
این کلیسا درون سال 1031 درون خرابه های آنی بعنوان اداره کل رهبر کشیشان ارتدساخته شده هست . با فتح آنی از طرف سلجوقیـان درون سال 1064 این مکان بـه کاروانسرا تبدیل شد .
کلیسای حواریون ( مسجد گنبد ):
این کلیسای واقع درون محله قلعه ایچی درون دامنـه جنوبی قلعه قارص , که تا به امروز از گزندها محفوظ مانده هست . این بنا درون بین سالهای 937-932 مـیلادی بدستور سلطان عباس نامـی کـه قارص را بعنوان پایتخت خود انتخاب نمود ساخته شد . مدتی طولانی بعنوان کلیسا مورد استفاده قرار گرفت . که تا اینکه درون سال 1064 از جانب سلجوقیـان بـه مسجد تبدیل شد . اما درون دورانـهای بعد دوباره بدل بـه کلیسا گشت . درون سال 1878 از جانب روسها مورد مرمت قرار گرفت . بعد از آن برج زنگ کلیسا کـه در سال 1890 درون کنار کلیسا بنا گردید , درون سال 1918 تخریب شد .
آدانا
مسجد جامع و مجموعه آن ( مسجد رمضان اوغلو ) :
در سال 1507 بدستور خلیل بیگ از حکام مشـهور دوران حکمرانیـهای محلی رمضان اوغلو ساخته شده و متشکل هست از مسجد , مدرسه , مرقد ( مرقد خلیل بیگ ) , بخش حرمسرا کـه بعنوان کاخ وقف نامگذاری شده و بخش بیرونی ( پذیرایی مردها ) کـه توزحانی هم نامـیده مـیشد . طرح بنا حالتی مربع گونـه دارد . تفاوت این مسجد با مساجد کلاسیک دوران عثمانی اینست کـه نسبت بـه زمـین چندان حالت عمودی ندارد . معماری آن نمایشگر سبک دورانـهای ملوک الطوایفی و سلجوقیـان هست . این بنا بهمان اندازه کـه بخاطر سبک معماری اش مورد توجه هست . بجهت تزئینات با سنگ و بویژه سنگهای رنگارنگ و کاشی نیز مشـهور هست .
مسجد یـاغ ( روغن ) ( مسجد قدیم ) :
در سال 1501 بدستور رمضان اوغلوخلیل بیگ از طریق اضافه سازی بر بنای کلیسای سن ژاک بحالت مسجد درون آمد پیری محمد پاشا فرزند خلیل بیگ نیز درون سال 1525 مناره و در سال 1558 نیز مدرسه ای بدان افزود . طرح مسجد بـه سبک معماری مسجد جامع سلجوقیـان است. مسجد حسن آغا : درون سال 1558 درون زمان حکمرانی پیری محمد پاشا بدستور حسن آغا ( حسن کدخدا ) ساخته شده , تنـها نمونـه بنای مسجد متعلق بـه دوران کلاسیک ( 1703-1501 ) مـی باشد کـه در آدانا ساخته شده هست . گفته مـی شود کـه طرح آن متعلق بـه معمار صنعان مـی باشد .
مسجد خوش قدم ( کوزان ) :
چنانکه درون لوح مسجد آمده درسال 1448 بدستور عبدالله خوش قدم از امرای دوران ملوک الطوایفی ساخته شده . طرح بنا بـه شکل مکعب مستطیل هست و ساختار آن حالت بسیـار با شکوهی دارد .
مسجد قورت قولاغی ( روستای قورت قولاغی – جیـهان ) :
در سال 1601 بـه همت فردی خیرخواه بنام حیدر آغا ساخته شده . درون سال 1659 از جانب معمار محمد آغا مورد مرمت قرار گرفته و در جلوی بنا , بخشی از صحن کـه با دیوارها احاطه شده , بـه ایوان تبدیل شده هست هماهنگی کـه در ابعاد آن وجود دارد و بویژه ساختار اصلی مناره قدیم و تناسب آن با گنبدهای مسجد بگونـه ای هست که مـی توان این بنا را درون معماری سبک ترکی درون جایگاه ویژه ای قرار داد . دیـاربکر مسجد جامع : درون جهان اسلام بعنوان پنجمـین حرم شریف شناخته مـی شود . بعد از فتح دیـاربکر از طرف مسلمانان , کلیسای مارتاما کـه در حکم بزرگترین کلیسای مسیحیـان منطقه بوده درون سال 639 مـیلادی تبدیل بـه مسجد شده هست . درون سال 1091 درون زمان سلطان ملکشاه سلجوقی مورد برخی تعمـیرات قرار گرفته . درون سال 1115 درون اثر زلزله و حریق دچار آسیبهای بسیـاری شده و در سال 1240 نیز بـه کمک و پشتیبانی مردم دوباره مرمت گردیده هست . این بنا کـه به جهت محل وضوهای داخل صحن و همچنین لوحهای متعلق بـه دورانـهای مختلف نیز دارای ارزش بسیـار بالایی هست , با سنگهای مربع شکل ساخته شده هست . مسجدجامع کـه درعین حال بعنوان قدیمـیترین مسجد آناطولی شناخته مـی شود , بهمراه دو مدرسه و دیگر بناها کـه آنرا احاطه کرده اند , حالت مجموعه ای از آثار تریخی با ارزش را تشکیل داده هست . نقشـه بنا , شبیـه مساجدی هست که درون بین سالهای 715-705 از طرف بنی امـیه و امویـان درون دمشق ساخته مـیشد .
مسجد بهرام پاشا :
از زیباترین نمونـه های هنر معماری عثمانی هست که بدستور بهرام پاشا سیزدهمـین والی حکومت عثمانی ساخته شده هست . منبر پر از تزئین این مسجد خود یک شاهکار محسوب مـی شود .
مسجد شیخ متار :
از مسجد و مناره چهارپایـه ای آن متعلق بـه دوران آق قویونلوها هست که درون سال 1500 بدستور سلطان قاسم ساخته شده . مناره , بصورت یکپارچه روی ستون سنگی و بصورت چهارگوش بنا شده هست . یکی دیگر از ویژگیـهای این مناره آن هست که روی ستونـها چوب تنور دیده بکار رفته هست . بنا بریک اعتقاد بهی کـه هفت بار از مـیان ستونـهای مناره بگذرد بـه آرزوی خود مـی رسد .
مسجد صفا :
از آثار باقیمانده ازدوران آق قویونلوها هست که درون سال 1532 ساخته شده هست . این مسجد مناره بسیـار ظریف و نازکی دارد کـه مـی گویند درون قدیم با جلدی آنرا مـی پوشاندند . کلیسای حضرت مریم (س) : درون قرن ششم مـیلادی ساخته شده و در طول زمان بارها مورد تعمـیر و مرمت قرار گرفته هست . محراب باقیمانده از دوران بیزانس و در سبک رومـی آن چشمگیر هست . مرقد برخی از قدیسین درون این کلیسا است. درون این کلیسای متعلق بـه مذهب صریـانی و یعقوبی قدیم همچنین تصاویری مربوط بـه برخی از قدیسین بچشم مـی خورد .
مرسین
مسجد مقام شریف و مرقد حضرت دانیـال نبی :
مسجدمقام شریف درون سال 1857 ساخته شده و در سمت شرق این مسجد مرقد حضرت دانیـال نبی قرار گرفته هست . بـه سبب وجود این مرقد , مسجد را مسجد مقام نامـیده اند . حضرت دانیـال نبی (ع) پیـامبری هست که درون زمان نبوکادنسار پادشاه دوم بابل ( 562-605 پیش از مـیلاد ) زندگی کرده و بوسیله آگاهی و پیشگویی هایش یـهودیـان را از اسارت بابل نجات داده هست . نقل هست که نبوکادنسار درون خواب مـی بیند کـه کودکی پسر از نسل اسماعیلیـان وی را از تخت سلطنت سرنگون مـی سازد . لذا دستور مـی دهد که تا تمامـی نوزادان پسر از نسل اسماعیلیـان را فورا" بکشند . هنگامـی کـه حضرت دانیـال بدنیـا مـی آید , والدینش وی را درغاری درون دل یک کوه مـی گذارند . آن حضرت کـه بعد از آن تحت حمایت یکجفت شیر نر و ماده بزرگ مـی شود وقتی بـه سن جوانی مـیرسد بـه مـیان قوم خود برمـی گردد . زمانی درون کشور قحطسالی روی مـی دهد و حضرت دانیـال درون آن سال بـه شـهر تارسوس دعوت مـی شود . بعد از ورود ایشان بـه تارسوس , وفور نعمت آغاز مـی شود . بهمـین جهت مردم آن شـهر نمـی گذارند کـه ایشا بـه بابل برگردد . بعد از فوت حضرت دانیـال نیز , وی را درهمان تارسوس ودر واقع درون همـین محل مسجد مقام بـه خاک مـی سپارند . بعدها درون قرن هفدهم یعنی درون دوران حضرت عمر , بعد از فتح شـهر تارسوس , مزار حضرت دانیـال را باز مـی کنند و در آنجا با جسد مرد بلند قامتی کـه درون سنگ لحد , درون پارچه ای کـه با نخ طلا بافته اند پیچیده شده , روبرو مـی شوند . درون کنار وی نیز انگشتری مـی یـابند کـه به نشانـه ماجرای کودکی ایشان نقش دو شیر کـه نوزادی را با زبان مـی لیسند روی آن کار شده هست . لذا حضرت عمر جهت جلوگیری از سرقت جسد حضرت دانیـال از جانب یـهودیـان , دستور مـی دهد کـه جسد ایشان را درون عمقی پائینتر از سابق دفن نمایند و در ضمن رود کوچکی کـه متصل بـه رودخانـه بردان باشد از روی آن عبور نماید . همچنانکه درون هنگام آخرین تعمـیرات انجام شده درون مسجد درون عمقی بسیـار پائین درون پشت و زیر مسجد , درون محل مدخل آب مـیله های فلزی ضخیمـی کـه بطور منظمـی چیده شده اند , یـافت شده هست . جسد حضرت دانیـال نبی (ع) بسیـار پائینتر از این مـیله های فلزی قرار دارد .
غار اصحاب کهف ( تارسوس ) :
در 14 کیلومتری تارسوس , درون نزدیکی روستای اولاش واقع هست . این غار کـه در قرآن کریم درون سوره مبارکه کهف از آن نامبرده شده , درون مـیان مسلمانان و مسیحیـان مکان مقدسی شمرده مـی شود . به منظور رسیدن بـه درون غار حتما 20-15 پله را طی نمود . درون خصوص این غار نیز چنین روایت مـی شود کـه : درون دورانی کـه اعتقاد بـه خدایـان اساطیری دیگر کم کم داشت بین مردم ضعیف مـی شد , هفت جوان مسیحی ( بـه نامـهای سلیحا , مکسلین , مسلینا , مرنوش , سازرنوش , دبرنوش و کافه ناتیوش ) کـه بخاطر یکتاپرستی شان از اذیت و آزار حکومت ترس داشتند , روزی دستگیر مـی شوند و ایشان را بنزد سلطان مـی برند . سلطان از ایشا مـی خواهد کـه به بت پرستی سابق برگردند و از یکتا پرستی دست بردارند . زیرا درون غیر این صورت دستور قتل ایشان صادر خواهد شد . به منظور اینکار نیز چند روزی بـه ایشان مـهلت مـی دهد . هفت جوان یـاد شده , تصمـیم مـی گیرند کـه جهت نجات جان خود از آن دیـار فرار کنند . لذا سگشان بنام کیتمـیر را نیز با خود همراه نموده از آن منطقه مـی گریزند و سرانجام بـه غاری پناه مـی برند . سپس بـه اراده خداوند , بـه خوابی سیصد ساله فرو مـی روند . بعد یکی از ایشان کـه زودتر از بقیـه بیدار مـی شود , جهت تهیـه خوراکی بـه شـهر نزدیک غار مـی رود . لیکن بخاطر پول از رواج افتاده ای کـه در دست داشت دوباره دستگیر مـی شود . هنگامـی کـه فرد دستگیر کننده بهمراه آن جوان بـه غار مـی آیند , تنـها با آشیـانـه پرنده ای با هفت جوجه روبرو مـی شوند . بهمـین مناسبت این غار را غار هفت خفته نیز مـی گویند .
[گردشگری - gardeshgari89.blogfa.com سویل سوینچ قبل از عمل بینی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 21 Aug 2018 19:13:00 +0000